Công tác chuẩn bị cho việc triển khai thực hiện điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ thời điểm 2014 được Cục Thống kê tỉnh chuẩn bị khá kỹ lưỡng, nghiêm túc. Từ việc thành lập tổ công tác cấp tỉnh đến việc tuyển chọn cán bộ vẽ sơ đồ, lập bảng kê, chọn mẫu; công tác tuyên truyền, tập huấn... đều hoàn thành vào tháng 3/2014. Theo đó, đã có 117 điều tra viên đã được tập huấn, trong đó có 10 điều tra viên dự phòng và 37 tổ trưởng.

Bắt đầu từ ngày 1/4, điều tra dân số giữa kỳ 2014 chính thức được tiến hành trên toàn quốc. Đây là một cuộc điều tra chọn mẫu quy mô lớn nhằm 3 mục đích: thu thập số liệu về dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước làm cơ sở để đánh giá các chương trình quốc gia về dân số và nhà ở, qua đó đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2011 – 2015 và xây dựng chính sách, lập kế hoạch dân số và nhà ở phục vụ lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2016 – 2020, giám sát thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của Liên hợp quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; cung cấp số liệu về quy mô dân số đến cấp huyện 5 năm sau tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, làm cơ sở rà soát, hiệu chỉnh số liệu dân số hàng năm giai đoạn 2010 – 2014, bổ sung kho dữ liệu dân số và nhà ở của Tổng cục Thống kê nhằm phục vụ công tác nghiên cứu, phân tích và dự báo quá trình phát triển dân số và nhà ở giữa hai kỳ tổng điều tra trên phạm vi cả nước và từng địa phương phục vụ yêu cầu so sánh quốc tế; cung cấp dàn mẫu cho các cuộc điều tra thống kê đối với hộ dân cư.

Trong điều tra dân số giữa kỳ 2014, đối tượng điều tra bao gồm: nhân khẩu thực tế thường trú của hộ dân cư; các trường hợp chết của hộ dân cư; nhà ở của hộ dân cư trên các địa bàn điều tra được chọn (đối tượng điều tra không bao gồm những người đang sống trong khu vực quản lý riêng của quân đội và công an). Trong đó, chủ hộ (hoặc người am hiểu về các thành viên trong hộ khi chủ hộ đi vắng) là người cung cấp thông tin chính đối với các câu hỏi trong phiếu điều tra. Đối với những thông tin mà chủ hộ không nắm chắc, điều tra viên sẽ thực hiện phỏng vấn trực tiếp các nhân khẩu thực tế thường trú của hộ. Đối với các câu hỏi về lịch sử sinh của phụ nữ từ 15-49 tuổi, đối tượng cung cấp thông tin là nhân khẩu thực tế của hộ là phụ nữ từ 15-49 tuổi. Điều tra dân số giữa kỳ 2014 được tiến hành theo phương pháp phỏng vấn trực tiếp chủ hộ điều tra (thông tin về hộ và người chết của hộ) và thành viên của hộ là phụ nữ từ 15-49 tuổi (thông tin về lịch sử sinh). Điều tra viên phải đến từng hộ để hỏi chủ hộ (hoặc người cung cấp thông tin) và ghi đầy đủ các câu trả lời vào phiếu điều tra. Đối với những người tạm vắng trong suốt thời gian điều tra, điều tra viên có thể hỏi những người khác trong hộ, hoặc dựa vào những tài liệu do người thân hoặc chính quyền cung cấp để ghi phiếu điều tra. Khi thu thập thông tin về nhà ở, điều tra viên vừa kết hợp hỏi chủ hộ (hoặc người cung cấp thông tin), kết hợp với quan sát trực tiếp ngôi nhà hoặc căn hộ để ghi kết quả vào phiếu điều tra.

Phó Cục Trưởng Cục Thống kê tỉnh Vũ Thị Thiết cho biết: “Xác định khâu thu thập thông tin tại địa bàn là quan trọng nhất, ảnh hưởng đến chất lượng của cuộc điều tra, vì vậy, chúng tôi đặc biệt chú ý đến khâu lựa chọn điều tra viên có ý thức, tinh thần trách nhiệm cao và nhiệt tình với công việc. Chúng tôi đã lựa chọn những điều tra viên là những người có trình độ, hiểu biết (cấp 3 trở lên), am hiểu địa bàn để vẽ sơ đồ, lập bảng kê, ghi đúng thông tin, chữ số. Đặc biệt, khi điều tra viên phỏng vấn, hỏi những thông tin nhạy cảm liên quan đến thông tin về lịch sử sinh của phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi, thông tin về người chết của hộ, thông tin về các sự kiện chết của hộ trong vòng 5 năm qua..., chúng tôi ưu tiên chọn điều tra viên là nữ để dễ dàng khai thác thông tin. 5 phương châm mà chúng tôi luôn yêu cầu các điều tra viên phải làm tốt khi xuống địa bàn đó là: đến đúng hộ, gặp đúng người, hỏi đúng câu, ghi đúng mẫu, nộp đúng hạn phiếu. Để đảm bảo chất lượng đợt điều tra, ngay từ ngày đầu ra quân, mỗi điều tra viên thực hiện điều tra từ 3-4 hộ, sau đó hoàn chỉnh tập phiếu để rút kinh nghiệm cho những ngày điều tra tiếp theo thực hiện tốt hơn”.

Ngoài tập trung việc tuyển chọn điều tra viên, Cục Thống kê tỉnh còn chú ý đến khâu tổ chức kiểm tra và giám sát. Ngay từ ngày đầu ra quân đợt điều tra dân số giữa kỳ 2014, Cục Thống kê tỉnh đã phân công lực lượng công chức trong ngành thống kê đi giám sát, bám địa bàn để kịp thời báo cáo tình hình tháo gỡ khó khăn.

Mặc dù đợt điều tra diễn ra vào thời điểm đầu mùa mưa, bà con bận việc đi nương rẫy; kết hợp với lý do đây là lần đầu tiên triển khai điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ cần một số lượng đông đảo điều tra viên, với nội dung phiếu điều tra tương đối phức tạp (phiếu dài – phiếu thu thập thông tin dân số và nhà ở cấp tỉnh – đến 63 câu hỏi; phiếu ngắn - phiếu thu thập thông tin dân số và nhà ở cấp huyện 18 câu hỏi) nhưng với sự nỗ lực của tổ công tác chỉ đạo cấp tỉnh, các điều tra viên, tổ trưởng..., đến nay, tỉnh Kon Tum đảm bảo được tiến độ kế hoạch đề ra. Theo quy định, thời gian kết thúc của đợt điều tra chậm nhất vào ngày 20/4/2014. Tuy nhiên, cùng với sự quản lý, điều hành chặt chẽ của tỉnh, sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ điều tra viên, giám sát viên và sự ủng hộ của người dân, tỉnh Kon Tum phấn đấu sẽ kết thúc thời gian thu thập thông tin tại địa bàn sớm hơn dự kiến./.