Đại biểu Tô Văn Tám đã phát biểu tham gia 4 ý kiến về sự cần thiết ban hành nghị quyết về việc thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công; Về thẩm quyền xét xử vụ án công ích; Về trách nhiệm của cơ quan tổ chức, cá nhân; Về việc khởi kiện dân sự cho lợi ích công bị xâm hại;... 

Theo đại biểu Tám, dự thảo nghị quyết này đã được Ban soạn thảo bám sát quan điểm của Đảng, đặc biệt là Kết luận 120 của Bộ Chính trị về Đề án nghiên cứu, hoàn thiện quy định của pháp luật về khởi kiện vụ án dân sự trong trường hợp chủ thể các quyền dân sự là nhóm dễ bị tổn thương hoặc trường hợp liên quan đến lợi ích công nhưng không có người đứng ra khởi kiện. Cũng đã bám sát và cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013 về bảo vệ quyền con người, quyền, nghĩa vụ của công dân và bảo vệ lợi ích công.

ĐBQH Tô Văn Tám phát biểu thảo luận sáng ngày 29-5-2025

Về thẩm quyền xét xử vụ án công ích, tại Khoản 2 Điều 5 có quy định "Trường hợp đối tượng thiệt hại là bất động sản thì tòa án có thẩm quyền xét xử theo thủ tục sơ thẩm là Tòa án khu vực nơi có bất động sản, nếu bất động sản có ở nhiều nơi khác nhau thì tòa án có thẩm quyền xét xử sơ thẩm là Tòa án khu vực nơi có một trong các bất động sản đó". Theo đại biểu Tô Văn Tám quy định này chưa được rõ, đề nghị cần phải quy định rõ hơn theo hướng Tòa án khu vực nơi có nhiều bất động sản hoặc nơi bất động sản có giá trị lớn nhất thì khẳng định Tòa án khu vực đấy có thẩm quyền xét xử sơ thẩm.

Về trách nhiệm của cơ quan tổ chức, cá nhân, tại khoản 2 Điều 9 quy định “Cơ quan, tổ chức, cá nhân đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu, chứng cứ có trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của Viện kiểm sát trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu; hết thời hạn này mà không thực hiện thì trả lời bằng văn bản, nêu rõ lý do”. Theo đại biểu Tô Văn Tám ở Điều 8 đã có quy định cho Viện kiểm sát quyền “Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu mà cơ quan, tổ chức, cá nhân đó đang lưu giữ, quản lý”. Vì vậy khoản 2, Điều 9 này chỉ cần quy định  “Cơ quan, tổ chức, cá nhân đang lưu giữ, quản lý tài liệu, chứng cứ có trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu Viện kiểm sát trong thời hạn 15 ngày” là đảm bảo, không cần thiết phải quy định thêm đoạn sau “hết thời hạn này mà không thực hiện thì trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do”;....