1/ Căn cứ pháp lý:

Khoản 2 Điều 14 Hiến pháp quy định: quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội và sức khỏe cộng đồng. Trong khi đó hoạt động của công an xã có liên quan trực tiếp đến việc đảm bảo quyền con người, quyền công dân ở cơ sở, vì vậy việc bố trí công an xã chính quy tại xã để cụ thể hóa quy định của Hiến pháp nhằm vừa đảm bảo cho hoạt động giữ gìn an ninh trật tự tại địa bàn cơ sở, vừa đảm bảo quyền con người, quyền công dân được thực hiện đúng quy định của luật.

Luật công an nhân dân cũng từng khẳng định công an nhân dân là lực lượng vũ trang nhân dân với cơ cấu gồm, lực lượng an ninh nhân dân, lực lượng cảnh sát nhân dân và công an xã, vì vậy cần thiết phải xây dựng lực lượng công an xã chính quy để đảm bảo sự thống nhất về tổ chức và hoạt động của công an xã tương xứng với vị trí của công an xã.

Khoản 4 điều 10 Pháp lệnh công an xã quy định bố trí công an chính quy ở xã và thực tế Bộ công an đã bố trí và thực hiện hiệu quả chủ trương bố trí công an chính quy ở xã.

Trong những năm gần đây Quốc hội đã thông qua nhiều luật mới như Bộ luật tố tụng hình sự, Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật căn cước công dân, Luật xử lý vi phạm hành chính, Luật quản lý sử dụng vũ khí vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ ... Trong đó có bổ sung một số nhiệm vụ quyền hạn cho công an xã. Do đó việc xây dựng lực lượng công an xã chính quy sẽ góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả việc thi hành hệ thống pháp luật có liên quan đến an ninh trật tự ở địa bàn cơ sở.

2/ Về quan điểm của đảng:

 Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 15/3/ 2018 của Bộ chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp bộ máy công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả, cũng đã xác định nội dung bố trí lực lượng công an xã chính quy.

 3/ Căn cứ thực tiễn:

 Tình hình an ninh nông thôn, đô thị tiềm ẩn nhiều vấn đề bất ổn, nhất là các vụ khiếu kiện, xung đột xã hội liên quan đến đất đai, quản lý thu hồi đất để triển khai các dự án phát triển kinh tế -xã hội, quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa, nhiều khu công nghiệp khu chế xuất được hình thành, nảy sinh nhiều vấn đề mới đặt ra trong công tác đảm bảo an ninh trật tự. Quá trình đô thị hóa tăng nhanh thu hồi đất, dẫn đến một bộ phận nhân dân không có việc làm, nảy sinh nhiều tệ nạn xã hội như cờ bạc, cá độ, trộm cắp, cho vay nặng lãi... là nguyên nhân gián tiếp làm phát sinh các loại tội phạm hình sự.

 Các loại tội phạm và vi phạm pháp luật có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp hơn, nhất là tội phạm có tổ chức, sử dụng vũ khí nóng, tội phạm có tính chất khủng bố, tội phạm chống người thi hành công vụ, các loại tội phạm có yếu tố nước ngoài, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm môi trường ngày càng diễn biến phức tạp.

 Những diễn biến tình hình đó nếu xảy ra đều sẽ bắt đầu từ địa bàn cơ sở, nếu không kiên quyết phòng ngừa ngăn chặn, xử lý sẽ làm cho môi trường sống, môi trường đầu tư, đặc biệt là sự ổn định về an ninh trật tự, an toàn xã hội sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

 Tình hình trên đặt trách nhiệm nặng nề hơn đối với lực lượng công an xã, đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa việc thực hiện nhiệm vụ cũng như đảm bảo các điều kiện hoạt động đối với lực lượng công an xã, việc chính quy hóa lực lượng công an xã sẽ đáp ứng yêu cầu này./.