Đại biểu Phạm Đình Thanh đã tham gia ý kiến đối với 2 vấn đề: Thứ nhất,  về vấn đề áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính sau sáp nhập. Nội dung sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 2 điều 54 (Dự kiến quy định tại khoản 14 điều 1 Dự thảo luật này), đang quy định như sau “b) Trường hợp nhiều đơn vị hành chính được nhập thành một đơn vị hành chính mới cùng cấp thì Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính mới quyết định việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính được nhập hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới”. Theo đại biểu Thanh, mới đọc nội dung quy định này, thì thấy việc lựa chọn, quyết định áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân đối với đơn vị hành chính mới sáp nhập là đơn giản và thuận lợi; nghĩa là chỉ cần chọn văn bản quy phạm pháp luật của một trong các đơn vị hành chính được sáp nhập để áp dụng cho đơn vị hành chính mới sau sáp nhập. Tuy nhiên, qua rà soát cho thấy, để lựa chọn được văn bản quy phạm pháp luật của 1 trong 2 hoặc 3 đơn vị hành chính cũ (trước sáp nhập) có tính ưu việt và phù hợp để áp dụng cho đơn vị hành chính mới là không đơn giản. Theo số liệu tra cứu trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật, hiện nay trung bình mỗi tỉnh, thành phố có khoảng 600 văn bản quy phạm pháp luật là Nghị quyết của HĐND và Quyết định của UBND đang có hiệu lực thi hành. Với số liệu trên, nếu đơn vị hành chính mới được nhập từ 03 đơn vị hành chính cũ thì phải rà soát gần 2.000 văn bản quy phạm pháp luật sau đó đánh giá, so sánh để lựa chọn văn bản có tính ưu việt và phù hợp hơn để áp dụng cho đơn vị hành chính mới... Việc làm này đòi hỏi phải có thời gian và mất nhiều công sức mới thực hiện được.

Và, trong thời gian chưa lựa chọn được văn bản quy phạm pháp luật nào để áp dụng cho đơn vị hành chính mới thì việc quản lý, điều hành hoạt động của cơ quan, tổ chức và giải quyết các vấn đề liên quan đến doanh nghiệp, người dân ở đây sẽ thực hiện như thế nào? Có làm gián đoạn hoạt động của cơ quan nhà nước và việc giải quyết thủ tục cho người dân, doanh nghiệp không?

Xuất phát từ lý do nêu trên, đại biểu Phạm Đình Thanh đã đề xuất nội dung quy định tại khoản 14 điều 1 Dự thảo luật nên quy định như sau: “Trường hợp nhiều đơn vị hành chính được nhập thành một đơn vị hành chính mới cùng cấp thì văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi đơn vị hành chính trước khi sắp xếp, sáp nhập cho đến khi Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân đơn vị hành chính mới ban hành văn bản thay thế hoặc bãi bỏ văn bản do Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính trước khi sắp xếp, sáp nhập ban hành”. Việc thực hiện theo phương án này sẽ giúp tránh “khoảng trống pháp lý”, tránh ngắt quãng trong hoạt động quản lý nhà nước, trong việc giải quyết thủ tục cho người dân, doanh nghiệp. Giúp cho HĐND và UBND của đơn vị mới có thời gian rà soát, xây dựng và ban hành hệ thống văn bản thay thế đồng bộ mà không làm ảnh hưởng đến quyền lợi, nghĩa vụ và các thủ tục đang được thực hiện.

Và với việc, Quốc hội thông qua Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh (trong sáng nay). Đề nghị Quốc hội xem xét, cho phép thực hiện ngay quy định việc tiếp tục áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi đơn vị hành chính trước khi sắp xếp (cho đến khi có văn bản mới thay thế hoặc bãi bỏ). Việc này sẽ tạo thuận lợi cho các địa phương giải quyết công việc trong giai đoạn chuyển tiếp và chủ động tiếp nhận, triển khai Nghị quyết của Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh (vừa được Quốc hội biểu quyết thông qua).

Đồng chí Phạm Đình Thanh phát biểu ý kiến xây dựng luật sáng ngày 12-6-2025

Vấn đề thứ hai, rất đáng quan tâm đó là tình trạng vi phạm quy định về thời gian gửi hồ sơ văn bản quy phạm pháp luật đến cơ quan thẩm định, cơ quan thẩm tra, gửi đến đại biểu quốc hội và đại biểu HĐND trong thời gian qua. Theo đại biểu, trong trường hợp bình thường (không phải ban hành theo thủ tục rút gọn, đặc biệt). Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật và Nghị định của Chính phủ đã quy định rất rõ về Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội; Chương trình lập pháp hằng năm của Quốc hội; về đề xuất danh mục văn bản quy định chi tiết; về đăng ký xây dựng Nghị quyết của HĐND, đăng ký xây dựng Quyết định của UBND các địa phương.

Việc này cho thấy, quỹ thời gian phục vụ cho công tác chuẩn bị và hoàn thiện hồ sơ trình các văn bản quy phạm pháp luật (trong trường hợp này) ở cả cấp Trung ương và địa phương là không thiếu, không hề bị động. Thế nhưng trong thực tế, tình trạng cơ quan soạn thảo, cơ quan trình chậm gửi hồ sơ đến các cơ quan thẩm định, thẩm tra, cơ quan cho ý kiến cuối cùng và chậm gửi hồ sơ, tài liệu đến đại biểu quốc hội, đại biểu HĐND trước các kỳ họp vẫn thường xuyên xảy ra. Có không ít trường hợp hồ sơ dự án luật, nghị quyết và báo cáo thẩm tra chỉ được gửi đến đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trước một đến hai ngày so với thời gian thảo luận trong các kỳ họp của Quốc hội, kỳ họp của HĐND. Tình trạng này đã gây khó khăn cho các cơ quan thẩm định, thẩm tra; làm hạn chế về số lượng và chất lượng các ý kiến tham gia xây dựng Luật, Nghị quyết... từ đó đã trực tiếp ảnh hưởng đến chất lượng văn bản quy phạm pháp luật sau khi ban hành.

Từ thực trạng trên, đại biểu Phạm Đình Thanh đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung vào Dự án luật này các chế tài cụ thể để khắc phục cho được việc vi phạm quy định về thời gian gửi hồ sơ văn bản quy phạm pháp luật đang tồn tại (như đã nêu ở phần trên). Đảm bảo, nâng cao tính kỷ luật, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong xây dựng pháp luật và nâng cao chất lượng, tính khả thi của văn bản quy phạm pháp luật sau khi được ban hành. Theo đại biểu, khắc phục được tình trạng này cũng là một trong những biện pháp hữu hiệu để thực hiện tốt mục tiêu về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật theo Nghị quyết 66-NQ/W ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị./.