Trong quá trình đổi mới chỉnh đốn đảng, cán bộ đảng viên đều thấm nhuần di huấn của Người, phấn đấu rèn luyện theo tấm gương đạo đức của Người. Nhờ đó, Đảng ta luôn giữ vững niềm tin trong quần chúng nhân dân và đang thực hiện có hiệu quả vai trò lãnh đạo xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN.

Tuy nhiên, cùng với những thành tựu của công cuộc đổi mới, nhiều thách thức nguy cơ cũng đang đặt ra đối với Đảng ta, trong đó sự thoái hoá biến chất trong đội ngũ cán bộ đảng viên đã và đang là một nguy cơ thách thức có liên quan đến sự sống còn của Đảng. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, trong bài viết nhân kỷ niệm 109 năm ngày sinh Bác Hồ đã đề cập: “ Đảng viên một phần không nhỏ không có phẩm chất chính trị tư tưởng và tác phong người Cộng sản”. Nghị quyết Đại hội lần thứ X của Đảng cũng đã chỉ rõ: “Thoái hoá biến chất về chính trị tư tưởng, về đạo đức lối sống, tệ quan liêu tham nhũng lãng phí sách nhiễu dân trong một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên đã diễn ra nghiêm trọng, kéo dài chưa được ngăn chặn đẩy lùi nhất là trong các cơ quan công quyền, các lĩnh vực xây dựng cơ bản, quản lý đất đai, quản lý doanh nghiệp nhà nước và quản lý tài chính, làm giảm lòng tin đối với Đảng đó là một nguy cơ lớn liên quan đến sự sống còn của Đảng, của chế độ”. Nghị quyết Trung ương 6 khoá X tiếp tục nhận định: “Tình trạng suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống trong một bộ phận cán bộ đảng viên rất đáng lo ngại…”.

 Sự suy thoái về chính trị tư tưởng, phẩm chất đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên không chỉ là mối quan tâm lớn của Đảng mà còn là mối quan ngại lớn của nhân dân, và nhân dân cũng mong mỏi lớn ở Đảng trong việc khắc phục, loại trừ sự suy thoái đó trong cán bộ đảng viên để làm trong sạch Đảng.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nói trên, đó là sự tác động của mặt trái cơ chế thị trường, những yếu tố thay đổi của thời đại, âm mưu diễn biến hoà bình của các thế lực thù địch vv... nhưng không thể không nhận thức nhân tố của nguyên nhân chủ quan ngay từ trong bản thân đảng, trong các tổ chức đảng và trong từng cá nhân đảng viên, trong đó sự hạn chế trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng là một trong những nguyên nhân đáng quan tâm.

Những thành tựu về công tác lý luận và giáo dục chính trị tư tưởng lý luận của Đảng ta trong thời gian qua là hết sức to lớn không thể phủ nhận. Tuy nhiên cũng phải nhận thức rằng, công tác giáo dục chính trị tư tưởng còn nhiều bất cập. Sự bất cập đó thể hiện ở: Đối với người làm công tác giáo dục chính trị tư tưởng, công tác lý luận, chúng ta đã có một đội ngũ những người giảng dạy lý luận chính trị, những người báo cáo viên, tuyên truyền viên được đào tạo cơ bản về lý luận, về công tác tư tưởng khá đông đảo, đã và đang phát huy vai trò của mình. Tuy nhiên, thực tế cho thấy một bộ phận trong đó “ Vũ khí lý luận” không được mài sắc, nắm chưa sâu, chưa rộng lý luận, giáo điều kinh viện, xa rời thực tế, nông cạn sáo mòn, về mặt nhận thức lý luận không bám sát theo kịp sự vận động của thực tiễn, không đổi mới phương pháp đã làm giảm đáng kể tính hấp dẫn, sự thuyết phục người nghe, người học làm cho sự học trở nên nhàm chán, khô cứng mệt mỏi, chất lượng và hiệu quả thấp.

 Đối với người học, người nghe, không ít người tâm huyết thật sự để tiếp thu lý luận chính trị, tư tưởng đường lối chính sách của Đảng để nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị, làm cơ sở cho việc nâng cao chất lượng hiệu quả công tác nên đã xác định đúng đắn động cơ học tập, rèn luyện. Tuy nhiên, không thể không nhấn mạnh tình trạng lười học lý luận chính trị trong cán bộ đảng viên và đang có nguy cơ trở thành phổ biến. Đó là việc ngại học, thụ động tiếp thu, coi đi học là bắt buộc, học đối phó, thờ ơ việc học tập, hoặc chạy theo bằng cấp vv... Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII của Đảng đánh giá: “Lười học tập, lười suy nghĩ, không thường xuyên tiếp nhận những thông tin mới, những hiểu biết mới, cũng là biểu hiện của sự thoái hoá”. Thiếu giá đỡ về mặt lý luận nên sức tự đề kháng yếu, cho nên không ít cán bộ đảng viên mất đi tính chiến đấu trước các hiện tượng tiêu cực của xã hội, trước các luận điệu xuyên tạc, kích động của các thế lực thù địch, thiếu rèn luyện tu dưỡng. Bởi vậy, công tác giáo dục chính trị tư tưởng là một trong những biện pháp hết sức quan trọng trong việc ngăn chặn sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong cán bộ đảng viên hiện nay.

Để cho công tác này thật sự trở thành là công cụ sắc bén có hiệu quả phải:

Một là: Nâng cao hơn nữa nhận thức về công tác giáo dục chính trị tư tưởng trong các cấp uỷ đảng, trong cán bộ đảng viên. Ở đây đòi hỏi phải là sự nhận thức thật sự về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác giáo dục chính trị tư tưởng chứ không phải là nói “cửa miệng”, nói kiểu hô hào không gắn với suy nghĩ, tình cảm thật sự. Chỉ có sự nhận thức như vậy mới làm cơ sở cho việc xác định động cơ, tình cảm, thái độ đúng đắn của cấp uỷ, của cán bộ đảng viên trong học tập và tiếp thu tư tưởng, lý luận chính trị; từ đó gương mẫu tự giác, tích cực trong học tập và rèn luyện, nâng cao trình độ mọi mặt, giữ gìn đạo đức phẩm chất, tư cách người cán bộ đảng viên, luôn nêu gương trước quần chúng, giáo dục thuyết phục quần chúng. Các cấp uỷ đảng quan tâm làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, chủ động nắm bắt thông tin, dư luận, dự báo tình hình cung cấp và định hướng thông tin cho cán bộ đảng viên.

Hai là: Nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng còn có nội dung nâng cao chất lượng công tác giảng dạy và học tập lý luận chính trị. Để giảng dạy lý luận chính trị có hiệu quả phải xây dựng đội ngũ giảng viên, báo cáo viên có kiến thức sâu về lý luận chính trị, có sự hiểu biết rộng về các lĩnh vực, các ngành khoa học khác và đời sống xã hội, tâm huyết với công việc, và điều quan trọng là phải có phương pháp tốt, thường xuyên đổi mới phương pháp trên cơ sở nhận thức chuyển từ tư duy lấy người dạy làm trung tâm sang tư duy lấy người học làm trung tâm. Từ đó thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy với nội dung là lấy phương pháp thuyết trình truyền thống làm nền tảng kết hợp chặt chẽ, sinh động với các phương pháp mới hiện đại như: phương pháp hỏi đáp, phương pháp làm việc nhóm, phương pháp tình huống, phương pháp học theo công đoạn v.v... để thay đổi trạng thái tiếp thu của người học từ thụ động nghe, ghi chép sang chủ động tích cực cùng giảng viên, báo cáo viên tìm hiểu thảo luận làm sáng tỏ vấn đề.

 Gắn với quá trình đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập là đổi mới nội dung, đó là quá trình gắn những vấn đề của lý luận, gắn đường lối, chính sách của Đảng với những vấn đề về kỹ năng công tác cho từng cấp cán bộ, từng chức danh cán bộ.

Ba là: Nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng không thể không quan tâm nâng cao chất lượng hiệu quả công tác tuyên truyền của các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là công tác tuyên truyền miệng. Đây là những kênh thông tin hết sức quan trọng tác động nhanh và sâu rộng không chỉ trong đội ngũ cán bộ, đảng viên mà còn trong các tầng lớp nhân dân, từ đó động viên các tầng lớp quần chúng nhân dân tham gia xây dựng chỉnh đốn đảng, chống những hiện tượng suy thoái chính trị tư tưởng đạo đức lối sống trong cán bộ đảng viên.