banner
Thứ 4, ngày 4/12/2024
TRỰC QUAN HOÁ TRONG GIẢNG DẠY LÀ CÁCH GIÚP NGƯỜI HỌC GIỮ LẠI KIẾN THỨC LÂU HƠN
16-5-2017
Chuyện kể rằng, cuối những năm 80, đầu những năm 90 của thế kỷ trước, có một nữ sử học người Mỹ, khi đọc được những dòng cảm tưởng của người thanh niên yêu nước Việt Nam, viết vào những năm 20, khi đến thăm tượng nữ thần tự do, những dòng cảm xúc đó đại ý rằng: ánh hào quang trên đầu tượng nữ thần toả sáng vời vợi trời xanh, nhưng dưới chân tượng, số phận của người da đen bị chà đạp, số phận người phụ nữ bị chà đạp, bao giờ thì có sự bình đẳng giữa người da đen và người da trắng, bao giờ có sự bình đẳng nam nữ và bao giờ có sự bình đẳng giữa các dân tộc... Cái độc đáo ở đây là chỉ có duy nhất người thanh niên yêu nước ấy: Nguyễn Ái Quốc là nhìn xuống chân tượng, và thấy bao nhiêu điều bất công, bất hạnh ở đó. Nhà sử học đã tìm hiểu, và được nghe nhiều huyền thoại về con người ấy, rằng đó là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới: Hồ Chí Minh. Nhà sử học quyết định nghiên cứu tìm hiểu sâu về Người với lòng ngưỡng mộ sâu sắc, và để xem những gì người ấy làm trên thực tế có giống như trong suy nghĩ đã thể hiện ở những dòng cảm tưởng đó hay không. Chị đã đến Việt Nam với hành trang như thế, ngập ngừng trước bến Nhà Rồng, lặng lẽ chiêm nghiệm những hiện vật đã hằn lên nỗi nhọc nhằn của tháng năm lao động vất vả từ khi xuống tàu rời xa Tổ Quốc, tìm đường cứu nước, tiếng người hướng dẫn viên như chỉ văng vẳng đâu đó, những hiện vật đã nói lên tất cả.

  Ngược lên Pắc Bó, “ Bàn đá chông chênh” vẫn còn đây, phiến đá làm giường nằm trong hang như còn hơi ấm của Người, và lời tâm sự với vị tướng tài ba của Việt Nam, khi đó còn là một thanh niên trẻ “ Chú Văn ạ, làm cách mạng là dĩ công vi thượng” vẫn còn văng vẳng đâu đây, và chị hoàn toàn bị thuyết phục với nỗi xúc động sâu xa trước nhà sàn đơn sơ giữa Thủ Đô, đô hội, giường gỗ đơn sơ, ra đi ô bán dẫn, dép lốp, áo ka ki sờn gáy... Tất cả chứng minh sinh động rằng, con Người vĩ đại ấy của dân tộc Việt Nam, đã giành tất cả cuộc đời mình cho dân tộc, mà không có chút gì cho riêng mình. Quả là mắt thấy tai nghe, “ trăm nghe không bằng một thấy”, những hiện vật sinh động thông qua thị giác, hằn sâu trong não, chuyển hoá thành những hiểu biết sâu xa của con người, đó là cách tìm hiểu, nghiên cứu, học tập hết sức có hiệu quả, nó giúp người học, tìm hiểu, nghiên cứu hiểu biết sâu sắc hơn, nhớ sâu hơn, sinh động hơn nhiều, nếu ta chỉ một chiều truyền thụ tri thức bằng thuyết trình đơn thuần. Đành rằng, thuyết trình là phương pháp được loài người sử dụng từ thời cổ đại, các nhà hùng biện của thời đại anh hùng, của nền văn minh Hy- La đã làm rung động trái tim hàng bao công chúng, và thuyết trình vẫn là một phương pháp không thể thiếu trong giáo dục của thời đại ngày nay. Tuy nhiên trong một bài giảng, một phần, một môn giảng, mà giáo viên chỉ sử dụng thuyết trình thì hiệu quả sẽ không đạt như mong muốn, bởi nó bị chi phối tác động của các yếu tố sau: Nghệ thuật diễn giảng của giảng viên, trạng thái tâm lý của người học( thường dẫn họ tới trạng thái buồn ngủ) vv... và đặc biệt là đặt người học vào vị trí thụ động, đây là yếu tố quan trọng dẫn đến sự hạn chế tiếp thu của người học

Do vậy trong quá trình học, người học được kết hợp sử dụng các giác quan thay vì chỉ sử dụng một giác quan, như chỉ nghe thì đạt hiệu quả tốt hơn, Theo một nghiên cứu khoa học thì: “ Trực giác là kênh thu nhận thông tin mạnh nhất 85%, tiếp theo là thính giác 11%... và sau một năm họ sẽ quên đi 50% những gì họ đã học theo cách thụ động chỉ bằng cách đọc và nghe, sau 2 năm họ sẽ quên 80%... hoặc trong vòng 24 tiếng đồng hồ họ sẽ quên đi 50% những gì nghe được ở những ngày trước, sau 2 tuần họ sẽ quên đi 25% nữa..”

rõ ràng nếu chỉ sử dụng thuyết trình đơn thuần mà không kết hợp các phương pháp khác thì người học sẽ chỉ còn đọng lại dài lâu rất ít kiến thức.

  Khi ta sử dụng trực quan trong giảng dạy, với những hình ảnh đồ hoạ, bảng biểu mô hình vv... sự sinh động của hình ảnh, sẽ khích thích sự chú ý tìm hiểu của người học, qua quan sát bằng mắt, những kiến thức cần chuyển tải được thể hiện qua trực quan, sẻ được dẫn chuyển về não để khắc ghi ở đó, cùng với sự hướng dẫn của giáo viên, người học được trả về vị trí trung tâm, chủ động, thông qua việc cùng giáo viên quan sát, phân tích, cảm nhận bằng trực quan, bởi thế kiến thức cũng sẽ được chuyển tải nhanh chóng, và sâu sắc đến với người học. Theo thời gian, những kiến thức ghi nhận được, có thể bị phủ mờ, bởi con người còn tiếp nhận nhiều vấn đề của xã hội và của cuộc sống, nhưng khi gợi lại bài học, những hình ảnh trực quan sinh động sẽ hiện về và các tri thức tiếp nhận được qua đó sẽ được tái hiện.

  Lê- Nin cũng đã chỉ ra quy luật biện chứng của quá trình nhận thức rằng: Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng.... Nhận thức của con người là một quá trình, hiểu biết đầu tiên là nhìn qua trực quan, sở dĩ một đứa trẻ biết được những vấn đề xung quanh chúng, bởi chúng nhìn qua các hoạt động của bố mẹ, và những người xung quanh, để từ đó tích luỹ dần tri thức của mình, những hiểu biết đầu tiên của nó được hình thành như thế. Trong suốt cuộc đời của con người, đôi mắt giúp chúng ta nhìn nhận mọi việc, những sự vật hiện tượng được quan sát chứa đựng những tri thức mà qua quan sát, con người chiêm nghiệm, đúc rút thành tư duy của mình. C.Mác quan sát sự trao đổi mua bán vật phẩm trên thị trường, từ đó tìm ra cái ẩn chứa đằng sau sự trao đổi đó, đó là giá trị của hàng hoá. Lê-Nin , Hồ Chí Minh nhìn thấy sự đói rách thống khổ của quần chúng cần lao mà nuôi chí lớn và thành huyền thoại vv...

    Đổi mới nội dung giáo dục là một nhiệm vụ quan trọng để nâng cao chất lương giáo dục, trong đó đổi mới phương pháp là nội dung không thể thiếu, đổi mới phương pháp giảng dạy học tập với nội dung trọng tâm, là đưa người học trở về vị trí trung tâm và chủ động, giáo viên áp dụng các phương pháp  dảng dạy mới tích cực trong giảng dạy kết hợp với phương pháp truyền thống, trong đó sử dụng trực quan và học bằng mắt là một trong những phương pháp đem lại hiệu quả cao, người học nhớ sâu và lâu những kiến thức đã học.

Tô Văn Tám  
Tin liên quan:
Icon PHÁT HUY SỰ ĐỒNG THUẬN TRONG XÃ HỘI ĐỂ XÂY DỰNG TỈNH NHÀ VỮNG MẠNH.
Icon Nâng cao chất lượng hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng- một biện pháp ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị đạo đức trong cán bộ đảng viên hiện nay
Icon Quyền tự do tín ngưỡng và tôn giáo- Sự tương thích giữa pháp luật Việt Nam và pháp luật quốc tế.
Icon Giải pháp nào thu hồi nợ đọng thuế trong năm 2014?
Icon THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TIẾP CÔNG DÂN, XỬ LÝ ĐƠN, THƯ CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN, ĐẠI BIỂU HĐND CÁC CẤP
Icon HIẾN PHÁP SỬA ĐỔI BỔ SUNG NĂM 2013 VÀ VIỆC ĐƯA HIẾN PHÁP VÀO THỰC TIỄN CUỘC SỐNG Ở TỈNH TA
Icon SỰ LỰA CHỌN CỦA LỊCH SỬ
Icon Nâng cao chất lượng giám sát - nhìn từ thực tiễn hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Kon Tum
LienKetWS LIÊN KẾT WEBSITE